Θα αντικαταστήσεις τη μητέρα μου;

Με αφορμή αυτή την εικόνα, είχα πρόσφατα μια διαφωνία με ένα γνωστό για το κατά πόσο ισχύει αυτό στην ελληνική κοινωνία. Εκείνος πίστευε ότι αναφερόταν στους μαμάκηδες, όμως οι περισσότεροι μαμάκηδες μπορεί να μη νυμφευθούν ποτέ και να μένουν με τη γυναίκα που τους γέννησε μια ζωή. Πιστεύω ότι η εικόνα αναφέρεται στην πλειοψηφία των Ελλήνων και προσπάθησα να του το αποδείξω. Στην παραδοσιακή ελληνική κοινωνία που στο μεγαλύτερο μέρος του 20ου αιώνα η θέση της γυναίκας ήταν κυρίως στο σπίτι να μεγαλώνει τα παιδιά και να φροντίζει την οικογένεια, η ίδια έπαιρνε αξία σε πρώτη φάση με το γάμο και σε δεύτερη όταν γεννούσε το γιό, με άλλα λόγια το διάδοχο. Λογικό λοιπόν να είχαν τον κανακάρη, που τις έβαζε στο χάρτη στα όπα όπα. Και φυσικά ο κάθε κανακάρης να θεωρεί δεδομένη αυτή τη μεταχείριση. Για ευνόητους λόγους το φαινόμενο είναι πιο έντονο στα μοναχοπαίδια και στους μοναγογιούς, κι ακόμα περισσότερο όταν υπάρχει περιουσία για το διάδοχο. Σε περιπτώσεις που η σχέση του ζευγαριού ήταν άσχημη και μη λειτουργική, το δέσιμο της μητέρας με το γιό έπαιρνε ακόμα μεγαλύτερες διαστάσεις. Εκφράσεις που δηλώνουν τις πεποιθήσεις που μας έχουν μείνει από εκείνη την εποχή: Προορισμός της γυναίκας είναι να παντρευτεί και να κάνει οικογένεια. Ο άντρας είναι ο στυλοβάτης του σπιτιού Τον άντρα σου και τα μάτια σου Πίσω από κάθε πετυχημένο άνδρα υπάρχει πάντα μια δυναμική γυναίκα. Αν δεν παντρευτείς, δε θα σε πάρουν στα σοβαρά, φόρα στο μεταξύ μια βέρα. Γεροντοκόρη, (δεν υπάρχει γεροντογιός) Μεγαλοκοπέλα Καλύτερα να είναι κι ένας άντρας μαζί σου όταν θα έρθει ο μάστορας ή έτσι και πας στο συνεργείο Έκανε 2 παιδιά και 3 κορίτσια Τώρα που πέθανε ο πατέρας σου, εσύ αγόρι μου θα προσέχεις τη μητέρα σου (τι κι αν είσαι ανήλικο) Φοβάται μην κουραστεί ο κανακάρης της Καμιά δε φτάνει τη μάνα μου στη μαγειρική. Πήγα από το πατρικό μου, να φάω ένα φαγητό της προκοπής, γιατί η γυναίκα μου δεν το πετυχαίνει το παστίτσιο. Μάνα είναι μόνο μία. (Δεν το λέμε για τον πατέρα.) Χρόνια σου πολλά και με ένα καλό γαμπρό Σου εύχομαι να βρεις ένα καλό παιδί να παντρευτείς Πως γίνεται μια τόση όμορφη και έξυπνη κοπέλα να μην έχει παντρευτεί; Δεν έχεις παντρευτεί, ωχ τι κρίμα και είσαι ολομόναχη; Τι;;;; δε θες να κάνεις παιδιά, πόσο εγωίστρια είσαι; Νομίζεις ότι δε θες παιδιά, κάτσε να περάσουν κάποια χρόνια και θα δεις. Ε, καλά κι εσύ υπερβάλλεις που θες να χωρίσεις, τα κάνουν αυτά οι άντρες. Όταν η γυναίκα θέλησε να βγει έξω από το σπίτι να δουλέψει, στην προσπάθεια της να γίνει αποδεκτό το αίτημα της από το σύζυγο, πρόσφερε ως αντίτιμο να μη γίνει αισθητή η απουσία της στο σπίτι, με άλλα λόγια να συνεχίσει να κάνει η ίδια τις δουλειές του σπιτιού, ένα αντίτιμο με τεράστια κόστος για την ίδια. Ήδη οι εργατοώρες που αφιέρωνε για τις δουλειές του σπιτιού και το μεγάλωμα των παιδιών ξεπερνούσαν κατά πολύ το 8ωρο της δουλειάς του άντρα. Εργατοώρες, που συν τοις άλλοις δεν αμοίβονταν και γι’αυτό υποτιμούνταν κιόλας. Έτσι καθιερώθηκε ως πρότυπο ότι οι δουλειές του σπιτιού είναι κατά βάθος δουλειά της γυναίκας. Ακολουθούν εκφράσεις, που αποτυπώνουν αυτό το πρότυπο: Αφού κερδίζω αρκετά λεφτά, μπορείς να κάτσεις να μεγαλώσεις και να φροντίσεις τα παιδιά μας. Εργαζόμενη μητέρα (δεν υπάρχει η έκφραση εργαζόμενος πατέρας) Είναι τυχερή που ο άντρας της/έχει στρώσει τον άντρα της να τη ΒΟΗΘΑΕΙ στις δουλειές του σπιτιού. Ειδες μωρό μου πόσο σε νοιάζομαι, ΣΟΥ άπλωσα τα ρούχα. Ψάχνω μια ΓΥΝΑΙΚΑ για τις δουλειές του σπιτιού. Η καλή νοικοκυρά είναι δούλα και κυρά ( το πιο ανατριχιαστικό είναι ότι η αυτόματη συμπλήρωση περιλαμβάνει αυτή την ρήση) Τράβα στην κουζίνα ΣΟΥ Άντε πλύνε τα κάνα πιάτο Τον σέρνει από τη μύτη, μέχρι και ποδιά του φόρεσε. Τι,;;; δεν ξέρεις να μαγειρεύεις, πως θα βρεις άντρα; Ο δρόμος για την καρδιά ενός άντρα περνάει από το στομάχι. Δε ντρέπεται να αφήνει τον άντρα της να κυκλοφορεί με ασιδέρωτα ρούχα. Τα ταπεράκια της μαμάς. Πήγα στη μάνα μου να φάω, να αφήσω τα άπλυτα και να πάρω τα σιδερωμένα. Ε, δεν είναι ωραίο πράγμα ο άντρας να φοράει ποδιά Μεγαλώνοντας με τέτοια πρότυπα είναι πολύ εύκολο να συνεχίσει μια γυναίκα την παράδοση και να επωμιστεί το μεγαλύτερο μέρος των δουλειών του σπιτιού. Παρατηρείστε την ανησυχία που έχει μια γυναίκα που μένει μόνη, να δεχτεί επισκέψεις και να μην είναι καθαρό και τακτοποιημένο το σπίτι της, σε αντιδιαστολή με την παντελή απάθεια των περισσότερων αντρών. Τώρα βάλτε να συγκατοικήσουν αυτές τις γυναίκες, που δεν αμφισβητούν λεπτό ότι το νοικοκυριό είναι δική τους δουλειά με άντρες, που όχι μόνο θεωρούν δεδομένο ότι το νοικοκυριό δεν είναι δική τους δουλειά, αλλά θέλουν να διατηρήσουν τον πήχη στα ύψη, που τον έχει βάλει η μανούλα που τους έχει μοσχαναθρέψει. Ο αντίλογος του γνωστού ήταν ότι όταν αγαπάς δεν κρατάς σκορ στο πόσες δουλειές κάνει το κάθε άτομο και ότι στο στενό του κύκλο κάθε ζευγάρι, όπως και ο ίδιος μοιραζόταν εξίσου τις δουλειές του σπιτιού. Επίσης είπε ότι όσα λέω ισχύουν για τις προηγούμενες γενιές και όχι πλέον. Φυσικά έχω την εντελώς αντίθετη εμπειρία και δεν έχει τύχει ποτέ πχ να πάω για φαγητό σε συζευγμένο με γάμο φιλικό ζευγάρι και να φάω φαγητό μαγειρεμένο από τον άντρα. Τον παρότρυνα και σας παροτρύνω να κάνετε μικρές δημοσκοπήσεις ρωτώντας γνωστά σας ζευγάρια, πόσο χρόνο την εβδομάδα αφιερώνουν αντίστοιχα στις δουλειές του σπιτιού, να δούμε τι ισχύει. Δεν αντιλέγω ότι υπάρχουν κι εξαιρέσεις , αλλά αναφέρομαι στην πλειοψηφία. Κι αν πραγματικά αφορούσαν άλλες γενιές, θα βλέπαμε διαφημίσεις για απορρυπαντικά πιάτων και ρούχων με άντρες ή άντρες να ετοιμάζουν το πρωινό ή το φαγητό για τα παιδιά τους. Έχει τύχει να δω μια διαφήμιση βουτύρου που ο μπαμπάς ετοιμάζει γλυκό κι έρχεται η μικρή του κόρη να του υποδείξει ποιο βούτυρο να βάλει! Επίσης θα κάναμε δώρο κουζινικά και μωράκια που κλαίνε και θέλουν γάλα και άλλαγμα σε αγόρια, κάτι που δε συμβαίνει, μιας και τα στερεότυπα καλά κρατούν. Κατά τον γνωστό με τον οποίο είχα όλη αυτή τη συζήτηση, αν ισχύει αυτό που υποστηρίζω τότε φταίει η κάθε γυναίκα θύμα που το ανέχεται κι ας πρόσεχε. Όμως πως μπορούμε να περιμένουμε από οποιοδήποτε άτομο να αντιταχθεί σε κάτι που έχει μεγαλώσει θεωρώντας το φυσιολογικό; Που κάθε συζήτηση περί ισότητας αντιμετωπίζεται απαξιωτικά με εκφράσεις τύπου: “Ωχ άρχισες τα φεμινιστικά σου”, “ήμαρτον, χαλάρωσε λίγο”, “καλά τώρα γίνεσαι υπερβολική”, “μην τρελαίνεσαι, πως κάνεις έτσι;” Θέλω πάντως να ξεκαθαρίσω ότι όλη αυτή η κατάσταση, έχει τα αρνητικά της και για τους άντρες, είτε γιατί ως καλομαθημένοι αδυνατούν να αντιμετωπίσουν τη ζωή, είτε γιατί ο ρόλος του στυλοβάτη πέφτει πολύ βαρύς στους ώμους τους, είτε γιατί αδυνατούν να κάνουν ισότιμες σχέσεις, είτε γιατί ο ρόλος του πολλά βαρύ δεν τους ταιριάζει και δέχονται την κατακραυγή του περιβάλλοντος τους. Όμως παρόλα τα κατά που έχει η προνομιακή τους θέση, δεν παύει να είναι θέση ισχύος και δεν παρατηρώ πολλούς να είναι διατεθειμένοι να αλλάξουν τα πράγματα. Θα τελειώσω με κάτι που μου έκανε τρομερή εντύπωση. Ο γνωστός που σας λέω ένιωσε την ανάγκη να μου γράψει προς το τέλος της κουβέντας μας το ακόλουθο: “Δεν υπάρχει πιο σπουδαία δουλειά και αξία σεβασμου από την γεννά και το μεγάλωμα ενος παιδιου. Αυτό και μονο ισουται με όλες τις δουλειές του κόσμου και σέβομαι απεριόριστα την γυναικα γι αυτό.“ Δηλαδή τη γυναίκα πρέπει να την αντιμετωπίζουμε και να την σεβόμαστε ως αναπαραγωγική μηχανή; Μόνο ως μάνα είναι αξιοσέβαστη; Και ποιά λέτε να είναι άραγε πιο αξιοσέβαστη για τον κάθε άντρα που συμμερίζεται αυτή την άποψη, η γυναίκα που διαιωνίσει τα γονίδιά του ή η γυναίκα που τον γέννησε; Και εντέλει πόσο πραγματικός είναι αυτός ο σεβασμός, όταν ακόμα κι αυτές τις γυναίκες τις σέβονται λόγω μητρότητας, υπάρχουσας ή επικείμενης και όχι για τη γενικότερη υπόστασή τους; Και πως περιμένουμε το ίδιο περιβάλλον που εκκολάπτει άντρες που δε σέβονται την υπόσταση αυτής που τους παραχαϊδεύει, να εκκολάπτει γυναίκες που σέβονται την ίδια τους την υπόσταση;